Đứng trước quá trình toàn cầu hóa ngày càng được thúc đẩy mạnh mẽ, các doanh nghiệp ngay cả khi chỉ với quy mô nhỏ cũng không nằm ngoài xu hướng “vượt biên” để kinh doanh. Hướng đến môi trường kinh doanh quốc tế, tùy vào nguồn lực cũng như khả năng thực tiến doanh nghiệp sẽ thiết lập nên những chiến lược kinh doanh phù hợp nhất. Để có thể đạt được những mục tiêu mong muốn, tránh các rủi ro và cắt giảm chi phí hiệu quả thì doanh nghiệp luôn cần phải đưa ra cho mình một chiến lược kinh doanh quốc tế tối ưu nhất. Đương nhiên, để làm được điều này chắc chắn không phải là điều đơn giản và đặc biệt là khi đứng trước mức độ cạnh tranh khốc liệt như hiện nay.

Là thuật ngữ thường được đề cập đến trong những năm gần đây, thế nhưng chắc chắn không phải ai cũng hiểu rõ chiến lược kinh doanh quốc tế là gì? Trong khi đó, xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh quốc tế lại đang được biết đến là nhiệm vụ quan trọng của nhiều doanh nghiệp, công ty. Trong tiếng Anh, chiến lược kinh doanh quốc tế có tên gọi là International Business Strategy. Thuật ngữ nay hiện nay được định nghĩa với nhiều cách khác nhau, điều này có thể khiến nhiều bạn không khỏi “hoang mang nhẹ” khi tìm hiểu.

Nhưng về tổng quan chung chúng ta có thể hiểu rằng, chiến lược kinh doanh quốc tế là một tập hợp thống nhất giữa các mục tiêu, chính sách, phương án, kế hoạch, biện pháp tốt nhất để đạt được các mục tiêu mong muốn ở thị trường quốc tế của doanh nghiệp. Như vậy, đồng thời khi áp dụng chiến lược này, đơn vị sẽ cùng lúc kinh doanh ở những môi trường khác nhau, tức là cả trong nước lẫn nước ngoài. Mục đích chính là thúc đẩy quá trình chuyển giao hàng hóa, dịch vụ, tài nguyên, ý tưởng của mình. Bằng việc chuyển dịch các yếu tố quan trọng cho đến kỹ năng để giành thị phần cho mình ở những “mảnh đất mới” – nơi là các đối thủ cạnh tranh bản xứ đang bị thiếu về sản phẩm hay dịch vụ mà bạn đang cung cấp.

Theo đó, chiến lược kinh doanh quốc tế còn là một “mảnh ghép” quan trọng của chiến lược phát triển doanh nghiệp trong định hướng phát triển bền vững. Với mục tiêu lớn là đưa hoạt động kinh doanh hiện tại phát triển sang một thể trạng mới – cao hơn về thể chất nội tại. Tất nhiên, trong chiến lược kinh doanh quốc tế vẫn sẽ bao hàm các chiến lược chức năng con như thông thường. Hay vẫn sẽ đòi hỏi các hoạt động nghiên cứu, phân tích, xác định mục tiêu, phân đoạn thị trường,… để nắm bắt các thông tin, dữ liệu quan trọng.

Trong xu hướng kinh doanh toàn cầu hóa, không khó để bắt gặp các doanh nghiệp, công ty đang đua nhau “tấn công” sang các thị trường quốc tế. Mở rộng thị phần của mình ở những thị trường quốc tế chứ không giới hạn trong đường biên giới quốc gia. Tương tự, không chỉ phát triển ở thị trường Việt, nhiều thương hiệu Việt hiện nay cũng đang hiện thực hóa khát vọng vươn tầm thế giới. Cũng chính vì điều này mà vai trò của chiến lược kinh doanh quốc tế, ngày càng được khẳng định một cách mạnh mẽ. 

Thực tế, chiến lược kinh doanh quốc tế sẽ ra đời sau các chiến lược kinh doanh khác. Nhưng khi đề cập đến vai trò của nó thi đều khiến chúng ta phải nhìn nhận và đánh giá lại các giá trị quan mà chiến lược kinh doanh quốc tế mang đến.

• Chiến lược kinh doanh quốc tế được coi là kim chỉ nam đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Chiến lược kinh doanh quốc tế giúp doanh nghiệp nắm bắt, khai thác hiệu quả các cơ hội kinh doanh.
• Chiến lược kinh doanh quốc tế góp phần vào việc nâng cao hiệu quả đầu tư, kinh doanh và nâng cao vị thế thương hiệu trên thị trường.
• Chiến lược kinh doanh quốc tế sẽ trở thành cơ sở để doanh nghiệp hoạch địch kế hoạch phát triển bền vững, lâu dài.
• Chiến lược kinh doanh quốc tế là công cụ quản lý, đánh giá hoạt động kinh doanh để đưa ra các quyết định, phân bổ nguồn lực, ưu tiên chính sách sáng suốt.
• Chiến lược kinh doanh quốc tế là cơ sở để khai thác các ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp ở thị trường mới.

Với vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động kinh doanh tổng thể của mọi đơn vị, dù quy mô lớn hay nhỏ. Chiến lược kinh doanh quốc tế khi đưa vào nghiên cứu, phân tích và xây dựng luôn được nghiên cứu một cách kỹ lưỡng. Đặc biệt là các yếu tố cấu thành chiến lược kinh doanh quốc tế luôn cần phải nắm chắc ngay từ đầu. Bởi những yếu tố này không chỉ quyết định đến việc xây dựng chiến lược kinh doanh quốc tế như thế nào, mà còn ảnh hưởng đến quá trình triển khai sau này. 

Đã có rất nhiều doanh nghiệp đã gặp thất bại ngay từ đầu khi chỉ vừa mới triển khai hiến lược kinh doanh quốc tế và nguyên nhân được tìm hiểu lại xuất phát từ việc chưa xác định, xây dựng hiệu quả các yếu tố quan trọng này. Chưa kể đến việc, các yếu tố cấu thành còn đòi hỏi đến sự nhất quán, “ăn khớp” với nhau thì mới có thể đem đến kết quả tích cực cuối cùng. Theo đó, bất kỳ một chiến lược kinh doanh quốc tế nào cũng sẽ được cấu thành từ 5 yếu tố thiết yếu sau đây.

1. Mục tiêu chiến lược kinh doanh quốc tế
2. Phạm chi chiến lược kinh doanh quốc tế
3. Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp
4. Các hoạt động chiến lược
5. Năng lực cốt lõi

Trong môi trường cạnh tranh quốc tế, khi muốn mở rộng và thâm nhập thành công vào thị trường “nước bạn”. Các doanh nghiệp sẽ xây dựng lên những chiến lược kinh doanh quốc tế phù hợp theo từng loại cho mình. Thông thường, chiến lược kinh doanh quốc tế sẽ được phân chia thành 4 loại khác nhau. Mỗi một chiến lược kinh doanh quốc tế này sẽ có những đặc điểm khác nhau và ngay từ tên gọi các bạn cũng đã nhận thấy những giá trị riêng biệt mà nó mang lại. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ lưỡng hơn về từng loại để thấy rõ sự khác biệt của 4 chiến lược kinh doanh quốc tế này nhé.

 Đây là một trong những chiến lược kinh doanh quốc tế mà trong đó các doanh nghiệp sẽ phát triển, thực hiện từng chiến lược riêng biệt cho từng thị trường mà mình “nhắm” đến. Đúng hơn thì doanh nghiệp sẽ tiến hành địa phương hóa từ sản phẩm, dịch vụ cho đến phương thức marketing, truyền thông của mình. Để tiến hành một cách hiệu quả, các doanh nghiệp sẽ thành lập các công ty con để đảm nhận hoặc liên minh kinh doanh với các đơn vị khác. Multidomestic Strategy sẽ có ý nghĩa hơn cả khi đang chịu nhiều sức ép về đáp ứng nhu cầu nội địa, nhưng lại ít sức ép về cắt giảm chi phí kinh doanh.

Chiến lược quốc tế được doanh nghiệp triển khai sẽ tập trung chủ chốt vào vấn đề xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ ra thị trường quốc tế. Hoặc cũng có thể là theo chiều ngược lại, tức là nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu từ các nước khác về thị trường nội địa của mình. Thông thường phần lớn các đơn vị áp dụng kiểu chiến lược kinh doanh quốc tế này sẽ có trụ sở tại quốc gia sở tại. Điều này về cơ bản, nhằm hạn chế việc đầu tư về mặt đội ngũ nhân sự, cơ sở vật chất tại các thị trường quốc tế vô cùng tốn kém. Chiến lược quốc tế đồng thời cũng là kiểu chiến lược kinh doanh quốc tế phổ biến nhất hiện nay, lý do là nó không tốn kém nhiều chi phí như các chiến lược khác.

Những công ty áp dụng chiến lược toàn cầu hay chiến lược kinh doanh toàn cầu thì sẽ hoàn toàn ngược lại với chiến lược đa quốc gia. Hiểu đơn giản thì những đơn vị này sẽ cung cấp một sản phẩm, dịch vụ nổi bật trên toàn thế giới với mục đích tối đa hóa doanh thu, lợi nhuận. Nỗ lực mở rộng cơ sở khách hàng để thúc đẩy việc bán sản phẩm, dịch vụ ra thị trường nhiều nhất có thể. Các đơn vị đi theo chiến lược này thường sẽ phát triển một trụ sở hay văn phòng trung tâm ở nước sở tại, thiết lập các hoạt động hàng loạt ở các quốc gia khác. Nó được biết đến là mô hình trung tâm và chấu, để khai thác tối ưu tính kinh tế về mặt địa điểm và đường cong kinh nghiệm. Chiến lược này sẽ phát huy hiệu quả khi doanh nghiệp đối mặt với áp lực cao về cắt giảm chi phí, nhưng tính yêu cầu của địa phương thì thấp.

Chiến lược cuối cùng trong chiến lược kinh doanh quốc tế, được ví như sự kết hợp của chiến lược đa quốc gia và chiến lược toàn cầu. Transnational Strategy hướng đến mục đích tối đa hóa khả năng đáp ứng nhu cầu của địa phương và nâng cao doanh thu từ việc hội nhập toàn cầu. Doanh nghiệp, công ty xuyên quốc gia sẽ cố gắng tạo ra ưu thế của mình ở quy mô thượng nguồn và tập trung vào chuỗi giá trị, tính linh hoạt và khả năng tính ứng địa phương. Vì vậy, mà doanh nghiệp cần phải đưa ra các lợi thế cạnh tranh chủ chốt từ bên trong của mình để đạt được những điều này. Chiến lược xuyên quốc giá sẽ có ý nghĩa nhất đối với những đơn vị đang chịu nhiều áp lực trong yêu cầu địa phương và cắt giảm chi phí.

Dù doanh nghiệp đi theo bất kỳ 1 trong 4 chiến lược kinh doanh quốc tế nào trên đây, thì việc xây dựng đều phải thực hiện theo một quy trình chuẩn hóa ngay từ đầu. Đó có thể là những bước bạn đã “thuộc lòng”, từng thực hiện trước đó không ít lần. Nhưng nó lại là từng bước giúp bạn hoàn thiện một bản kế hoạch lý tưởng nhất cho mục tiêu kinh doanh quốc tế của doanh nghiệp. Không giống như các chiến lược kinh doanh khác, quy trình xây dựng chiến lược kinh doanh quốc tế của doanh nghiệp sẽ được thiết lập thành 5 giai đoạn khác nhau.

5 giai đoạn trong chiến lược kinh doanh quốc tế luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, để thành công thì trong từng giai đoạn đều cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Giai đoạn 1: Xác lập hệ thống mục tiêu kinh doanh

Giai đoạn 2: Phân tích môi trường kinh doanh

Giai đoạn 3: Phân tích, đánh giá môi trường nội tại doanh nghiệp
• Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
• Phân tích hoạt động tiếp thị
• Phân tích khả năng nghiên cứu và phát triển
• Phân tích hệ thống thông tin trong doanh nghiệp

Giai đoạn 4: Phân tích các phương án và lựa chọn phương án tối ưu nhất

Giai đoạn 5: Triển khai thực hiện và đo lường chiến lược
• Xác định mục tiêu hàng năm
• Hoạch định phân bổ nguồn lực
• Thiết kế cơ cấu tổ chức
• Kiểm soát chiến lược

Việc thâm nhập vào một thị trường mang tính quốc tế sẽ mở ra rất nhiều cơ hội nhưng kèm theo đó cũng không ít những rủi ro, thách thức mà các doanh nghiệp sẽ phải đối mặt. Trên thực tế không phải mọi doanh nghiệp, công ty đi theo còn đường kinh doanh quốc tế đều sẽ thành công ngay từ đầu. Thậm chí là nhận thất bại một cách nặng nề, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh ở nước sở tại lúc bấy giờ. Vì vậy, trong phần cuối cùng này chúng tôi sẽ đưa ra những ví dụ về chiến lược kinh doanh quốc tế từ các thương hiệu nổi tiếng. Qua đó, thu về cho mình những kinh nghiệm từ thực tiễn để tối ưu hơn nữa bản chiến lược kinh doanh quốc tế của doanh nghiệp trong tương lai.

+ Chiến lược kinh doanh quốc tế của Coca-Cola: Để có thể trở thành thương hiệu quốc tế, “phủ sóng” toàn cầu như hiện nay, Coca Cola đã triển khai những chiến lược kinh doanh quốc tế đầy sáng suốt. Trong đó tập trung vào 3 chiến lược lớn là chiến lược đa thị trường nội địa , chiến lược toàn cầu hóa và chiến lược xuyên quốc gia. Bằng các kết hợp tính chất của từng chiến lược, Coca Cola đã xây dựng thành công cho mình hình tượng thương hiệu “quốc dân” trong ngành hàng.

+ Chiến lược kinh doanh quốc tế của Unilever: Có lẽ đây là thương hiệu đã không còn xa lạ với người tiêu dùng Việt, là một tập đoàn đa quốc gia nổi tiếng nên chiến lược kinh doanh quốc tế của Unilever cũng chứa đựng rất nhiều giá trị. 3 mảnh ghép chính trong chiến lược kinh doanh quốc tế của đơn vị này là chiến lược quốc tế, chiến lược đa quốc gia và chiến lược xuyên quốc gia. 

+ Chiến lược kinh doanh quốc tế của Samsung: Để thành công trong việc giành thị phần quốc tế, Samsung đẩy mạnh vào hai chiến lược là chiến lược kinh doanh toàn cầu và chiến lược kinh doanh xuyên quốc gia. Với từng chiến lược, Samsung luôn tối ưu theo những yếu tố nội tại và khả năng cạnh tranh của mình. Điều này đã giúp một thương hiệu Hàn Quốc có thể “bùng nổ” mạnh mẽ ở các khu vực khác nhau như vậy.

Mong rằng, thông qua những chia sẻ trong khuôn khổ bài viết ngày hôm nay đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chiến lược kinh doanh quốc tế. Không đơn thuần chỉ là đi tìm kiếm những đáp án cho mối bận tâm, băn khoăn của mình. Việc hiểu và bổ sung cho mình những kiến thức hữu ích, sẽ giúp công việc kinh doanh, nghiên cứu của bạn đạt được những kết quả tốt hơn. Hãy cùng “bỏ túi” cho mình thật nhiều điều hay trong các bài chia sẻ tiếp theo của Pal nhé!.